Woensdag 26 april 2017 om 16.30 uur
Paniek in de Polder
Kunst en politiek in tijden van populisme
Er waart een spook door Europa en omstreken – het spook van het populisme. Het multiculturalisme is failliet verklaard, de rechtsstaat en parlementaire democratie staan onder druk, de wereld van de kunst wordt ontmanteld, en de Europese Unie kraakt in haar voegen. Donald Trump heeft de VS in de populistische vaart der volkeren opgestuwd en Marine Le Pen, Viktor Orbán, Bart De Wever en onze eigen Geert Wilders ruiken de macht. Er heerst paniek in de Polder.
Wat te doen met populistische leiders die de democratie lijken te gebruiken als middel om een minder democratische of zelfs totalitaire staat te vestigen? De tragische situatie kan zich voordoen dat – een deel van – de bevolking of de internationale gemeenschap een pluralistische democratie alleen kan veiligstellen met ondemocratische machtsmiddelen. Dergelijke dilemma’s vormen een reden te meer om het populisme niet als een ‘heilzame ziekte’ te laten uitwoeden en andere partijen te laten infecteren.
Welke rol is hierbij weggelegd voor de kunsten? Is het ‘culturele ondernemerschap’ de enige optie voor de kunstenaar in tijden van populisme? Of is het veeleer de hoogste tijd voor een krachtige herpolitisering van de kunst? En garde, artistieke avant-garde!
Onlangs verscheen van Jos de Mul, hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit, een uitgebreide en geactualiseerde editie van zijn boek Paniek in de Polder. Polytiek in tijden van populisme. Rotterdam: Lemniscaat, 2017. Zie www.demul.nl
De lezing is in het kader van de Maand van de Filosofie en is gratis toegankelijk. Tevens kunt u vooraf de lopende tentoonstelling bezichtigen.
Kon er niet bij zijn. Is de lezing te vinden op de website?
Jos de Mul gaf een zeer inspirerende lezing in het kader van de problematiek rond de huidige sociale onrust door hem omschreven als ‘paniek in de polder’. Een onrust die vooral veroorzaakt lijkt te zijn door migratie, populisme, de discussies rond democratie en rechtsstaat, en de veranderende rol van de kunst in onze hedendaagse cultuur. Er is geen specifiek verslag, wel een persoonlijke afweging. Dat betreft de validiteit en actualiteit van het concept ‘radicale romantiek’, dat Jos de Mul sinds 2008 hanteert. Oftewel in mijn woorden, een mengeling van esthetisch enthousiasme gedempt door ironische relativisme, maar dan forte, op hedendaags niveau. Hier wil ik bij gelegenheid wel op terugkomen. De website demul.nl geeft trouwens ook vrij veel en toegankelijke informatie.