9 september t/m 6 oktober 2012.
Tijdsverschijnselen is een tentoonstelling met fotografie en video van Hans Koster, Steven Barnhoorn en Joost Koskamp.
Hans Koster maakt in zijn fotografie gebruik van iconografische nieuwsbeelden, meestal rechtstreeks van tv. In zijn huidige films hanteert hij het concept Time Light Movement, waarin de videocamera zelf aan het ‘denken’ wordt gezet.
Steven Barnhoorn is beeldend kunstenaar in Assen. Tijdens zijn wandelingen door de stad legt hij terloops beelden vast die door een specifieke rangschikking een nieuw tijdsbeeld opleveren.
Joost Koskamp is dit jaar afgestudeerd in fotografie aan de Koninklijke Academie in Den Haag. Zijn werk heeft veelal een stedelijk en maatschappelijk karakter en problematiseert de invloed van media.
t/m 7 oktober te zien op donderdag, vrijdag en zaterdag van 13 tot 17 uur.
Openingstoespraak Tijdsverschijnselen
De mens en de omgeving. Das ist des Pudels Kern, daar draait het om, althans voor de mens. Ik spreek bewust over de mens en de omgeving en niet over de mens en zijn omgeving, omdat de omgeving van alles en iedereen is, evengoed aan planten en dieren toebehoord als aan mensen. Over de plek daarin kunnen we strijden en dat doen we met verve.
Vanmiddag hield Tjalling Visser hier een lezing over Water in de Stad, over de omgeving. Al dat gesleutel aan de stad gebeurt niet alleen om ‘de sleutel te laten sleutelen’, maar staat in relatie tot de mens die de omgeving wil verfraaien, veraangenamen, beter toegankelijk of efficiënter wil maken Al heb ik, evenals velen, soms de indruk dat de sleutelende sleutel een autonoom gebeuren is, waarbij de mens grotendeels buiten beeld blijft.
Ook andere dieren doen dit. … dit sleutelen aan de omgeving. Ze maken paden, graven holen en bouwen nesten en dammen. Allemaal wat minder opzichtig dan de mens, maar toch … ze doen het. De verschillen tussen mens en dier, of tussen mensen onderling zijn vaak minder groot dan we denken. En toch is het leven juist interessant door die verschillen
Volgende week zijn er landelijke verkiezingen, waarbij veel kiezers zich laten leiden door wat we noemen “de Debatten”. Het zal niemand ontgaan zijn..
In die zogenoemde debatten zien we vrijwel uitsluitend keffende middelbare heren, in donker pak en met wit overhemd, als plakjes van dezelfde worst. Loze hapjes van dertig seconden in een twitterachtig schijngevecht. Als door een campagnefluisteraar aangestuurde robotjes met een hoge ergerniswaarde. Robotjes met verschillende bliepjes, maar verder weinig interessant.
Ik ga niet over politici klagen omdat ik geen respect voor hun ideeën, idealen of inzet heb. Integendeel, het is ‘a hell of a job’ en dat verdient respect. Maar dan wel graag authentieke politici met een authentieke visie. Geen robotjes. Ik wil verschillen! En daar wringt de schoen. In de talloze debatten ben ik de woorden kunst en cultuur niet tegengekomen. Terwijl dat toch de essentie is, denk ik. Kunst en cultuur maken de verschillen! Zonder kunst en cultuur ligt het robotisme op de loer. En dat wil ik niet.
Ja, u bent nog steeds bij de opening van de expositie Tijdsverschijnselen. Met fotografie en video van Steven Barnhoorn, Hans Koster en Joost Koskamp. En met deze drie kunstenaars kom ik weer terug bij de mens en de omgeving.
Ik zei eerder dat ook ik soms de indruk heb dat verandering in de omgeving een autonoom gebeuren is. In de ‘Time Light Movement’-video’s van Hans Koster wordt zo’n autonome verandering van de omgeving weergegeven. De mens speelt daarin geen enkele rol. We zien subtiele bewegingen. En omdat elke beweging verandering is, laat hij dus veranderingen zien, in een beperkt stukje omgeving. Autonoom, zonder dat de mens er aan te pas komt. De camera stelt zichzelf in met de autofocus De camera zelf doet het werk.
Anders is dat bij Steven Barnhoorn. Hij legt terloops beelden vast in Assen, beelden die een verandering van de omgeving of een nieuw tijdsbeeld in de omgeving laten zien. Een verandering in de omgeving, in de vorm van verdwijning, van toevoeging of van een bestaand tijdsbeeld dat eigenlijk niemand opvalt, maar dat door de foto pas bewust zichtbaar wordt. In de veranderde omgevingen van Steven Barnhoorn is de mens zelf vrijwel niet aanwezig, de mens is hier de onzichtbare veroorzaker van de verandering.
Bij Joost Koskamp, dit jaar afgestudeerd aan de Koninklijke Academie in Den Haag, komen juist wel de mens en een beperkt stukje omgeving bij elkaar. Bij hem springt de mens er enerzijds uit als een uniek individu, anderzijds als een robotachtig wezen in wat zich, door de herhalingen, als een geautomatiseerde omgeving aandient Joost Koskamp problematiseert naar mijn mening niet alleen de (manipulerende) invloed van de media, maar ook de invloed van de omgeving op de mens en eveneens de invloed van medemensen op de mens, medemensen die als collectief eigenlijk ook een omgeving op zichzelf zijn.
Binnen dit tijdsverschijnselen-beeldendebat zien we dus drie verschillende benaderingen, of visies. En die passen prima in dit SMAHK gebouw, waarin de mens als kunst- en cultuurmens, alsook de veranderende omgeving centraal staan, waar juist de verschillen worden binnengehaald, onderzocht en omarmd. Dit alles sluit niet uit dat we ooit een presentatie met robotjes organiseren, maar dan alleen om te laten zien wat wetenschap vermag en niet als na te volgen voorbeeld voor de mens.
Tot zover Tijdsverschijnselen. Daarnaast is er een semi-permanente tentoonstelling te zien met een deel van het werk uit de SMAHK/DeFKa collectie. Een kleine collectie met werk dat door kunstenaars na afloop van een presentatie werd geschonken, of wat tegen een vriendenprijsje kon worden aangekocht.
Zo gaan we vol goede moed weer een stapje verder op weg naar een volwaardig Museum voor Hedendaagse Kunst in Assen.
Voor woensdag wens ik u veel wijsheid bij het ter kies gaan. Voor wat de culturele uitgaven betreft kunt u daar bij het beste stemmen op 1) de SP, die de bezuinigingen volledig wil terugdraaien, 2) GroenLinks, 3 en 4) de PvdA en D66.
Ik wens u veel plezier bij de bezichtiging van de presentaties, of het drinken van een drankje.
9 september 2012
Adrie Krijgsman